ΙΣΤΟΡΙΚΗ
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΦΟΡΕΣΙΑΣ ΤΩΝ ΚΛΕΦΤΑΡΜΑΤΟΛΩΝ ΣΤΗΝ ΔΥΤΙΚΗ ΣΤΕΡΕΑ ΕΛΛΑΔΑ
«Τον
μέγα κορμό περιέβαλλον το γελέκι και το μεϊντάνι με τις δυο αράδες κουμπιά τα
μαλαματωμένα και επ’ αυτών ο ντουλαμάς (επανωφόριον) ως τα μεϊντανογέλεκα,
κεντημένος και αυτός με μέταξαν ή και χρυσόν. Το επί της κεφαλής φέσιον
περιέδενε το χρυσοκέντητον πόσι, η
φουστανέλλα ήτο κοντή, τάς
χαλυβδίνας κνήμας περιέβαλλον βλαχόκαλτσες, μάλλιναι λευκαί περικνημίδαι
των Αγράφων, υποδήματα δε έφερον πλεκτά τσαρούχια. Έπειτα τα τσαπράζια. Επάνω εις το πλατύ στήθος το κουστέκι θηλυκωμένον εις τα
τέσσερα άκρα του στήθους με τριγωνικά θηλυκωτάρια φέροντα τον δικέφαλον της
ελληνικής αυτοκρατορίας αετόν και εις το κέντρον του στήθους δι’ αλύσεων έχον
εξηρτημένην τετράγωνον ή στρογγυλήν πλάκα, φέρουσαν τον τροπαιοφόρον άγιον
Γεώργιον. Εξαρτώμενα διά διπλών
αλύσεων εκρέμαντο προς την αριστεράν πλευράν το χαϊμαλί φέρον ωσαύτως
παράστασιν του αγίου Γεωργίου ή του αγίου Δημητρίου και εντός τίμιον ξύλον και
προς την δεξιάν ο κυρτός σουγιάς. Την μέσην περιέζωνε χρυσοκέντητον σελάχι, από δε του λωρίου του σελαχιού όπισθεν
εξηρτώντο δυο παλάσκες με παράστασιν της Παρθένου Αθηνάς, περιέχουσαι φυσέκια
του τουφεκίου, αριστερά το φυσεκλίκι με φυσέκια διά τάς πιστόλας, δεξιά η θήκη
διά τάς τσακμακόπετρας και το περιέχον τον δι’ άλειμμα των όπλων μυελόν
μεδουλάρι. Αριστερά του σώματος προς τον μηρόν, περασμένα εις μικρότερα
λωρία εις δύο ή τρεις σειράς εκρέμαντο τα στρογγυλά ή ρομβοειδή γαντζούδια (ή
τοκάδες). Δύο δε όμοια γαντζούδια εκάλυπτον τάς επιγονατίδας. Το γιλέκι επί
του στομάχου εθηλυκώνετο με κουμποθηλιές και τα τσαρούχια εδένοντο με
τσαρουχοτοκάδες. Ταύτα ήσαν τα
τσαπράζια, όλα αργυρά και σαγβατλίδικα έχοντα δηλαδή τάς παραστάσεις ουχί
αναγλύφους αλλά με σαγβάτι. Όπλα δε έφεραν εις το σελάχι δυο πιστόλες με λαβήν
και παφίλια αργυρά, και το χαρμπί με λαβήν αργυράν, εγχειρίδιον ού η θήκη ήτο
χρήσιμος διά την γόμωσιν των πιστολιών»
Ζήσιος Κ., «Νικοτσάρας», Πρακτικά της
Εταιρείας των Φίλων του Λαού.
