Άγνωστες ιστορίες & ανέκδοτα - ΔΕ ΘΕΛΗΣΕ ΝΑ ΚΑΜΗ ΑΛΛΗ ΣΤΟΛΗ ΜΑ ΦΟΡΟΥΣΕ ΤΟΝ ΝΤΟΥΛΑΜΑ ΜΕ ΤΑ ΣΕΙΡΗΤΙΑ

Η Αντιβασιλεία από τα 1833 στους στρατιωτικούς και πολιτικούς ‘’αξιωματούχους’’ (υπαλλήλους) ώρισε επίσημη στολή. Από τους παλιούς Αγωνιστές διοριστήκανε οχτώ νομοεπιθεωρητές, με λιγοστα καθήκοντα, όμως με στολή  ‘’φρουραρχικών επιτελών’’ όλο χρυσά κορδόνια, και λάβανε διαταγή  γλήγορα να ντυθούν την καινούργια τους φορεσιά και να παρουσιαστούν στον Υπουργό.

Πάνε στον Υπουργό οι έξι νομοεπιθεωριτές λαμπροφορεμένοι, μα οι δύο απ΄αυτούς, ο Καν. Δεληγιάννης κι’ Νικηταράς με την απλή τους φουστανέλλα. Νέα διαταγή του Λεζουιρου Υπουργού και νέα προθεσμία να γίνουν οι στολές ειδεμή θα πληρώνουνε δρ. 50 την ημέρ ποινή.

‘’ – Έτσι αναγκαστήκαμε ( διηγώταν ο Δεληγιάννης ) και παίζαμε την αρκούδα ( το γνωστό μασκάρεμα της αποκριάς)

Και των υπαλλήλων των διοικητικών οι στολές ήτανε βαρείες και χρυσοστόλιστες,(πείο πολύ των Νομαρχών). Ένας μάλιστα Βαυαρός υπάλληλος του υποργείου ανάλαβε να της παραγγείλη στην Γερμανία 2 χιλ. δρ την καθεμιά  Όμως ο νομάρχης Εύβοιας Γεώργιος Αινιάν πέτυχε την φτηνότερη  τιμή στο Παρίσι δρ. 1200 και καλύτερη στολή, μα να και φτάνει  κ ‘η άλλη ή μπαβαρέζικη, και τι να κάμει, τη δέχτηκε κι’ αυτή ο Νομάρχης, Ρουμελιώτης και φουστανελλάς.

Σε δύο χρόνια ατόνησε της στολής η διαταγή και τότε κάθεται ο Αινιάνας και κόβει της στολές και φτειάνει ένα μακρύ ντουλάμα με τα χρυσά σειρήτια του Νομάρχη απάνω. Κι’ άμα γίνηκε Συμβούλος της Επικρατείας δε θέλησε να κάμη άλλη στολή, μα φορούσε το ντουλαμά με τα σειρήτια.

Δ. Γ.  ΔΗΜΗΤΡΑΚΗ, ΑΠΟΜΝΗΜΟΝΕΥΜΑΤΑ

Άγνωστες ιστορίες & ανέκδοτα ΤΟ ΔΩΡΟ ΣΟΥ ΝΙΚΗΤΑΡΑ – (ΆΛΟΓΟ ΧΩΡΙΣ ΟΥΡΑ)

Ο Νικηταράς, στα 1822, χάρισε του Τσοπανάκου του περίφημου αστείου λαικού ποιοητή, ένα άλογο κολοβό απο τα λάφυρα του. Ο κακομοίρης ο Τσοπανάκος φτωχός, μην έχοντας να τον κολοβό, έγραψε του καπετάν Νικηταρά.

Το δώρο σου Νικηταρά

Άλογο χωρίς ουρά

ή μου στέλνεις και κριθάρι

ή σου στέλνω το τομάρι.

Ο Νικηταράς του δωσε τότε και κριθάρι.

Καβαλικεύει ο Τσοπανάκος το καινούργιο χάρισμα και κινάει για την πατρίδα του την Δημητσάνα. Στο δρόμο πετυχαίνει μια κορομηλιά και παει απο κάτω με τ’ άλογο κι’ αρχίζει να τρώη κορόμηλα, ως που έσκασε ο φτωχός. Ήτανε καμπούρης και μισερός

Παν. Τσοπανάκου,  Άσματα πολεμιστήρια του υπέρ ανεξαρτησίας της Ελλάδος αγώνος, Αθήνα 1839, Σελ Ε’

Φωτάκου, Βίοι Παράλληλοι, Σελ 198

Δοκίμιον Ιστορικόν περί της Ελληνικής Επαναστάσεως Δ’ , Σελ. 100

ΔΕΝ ΛΥΠΟΥΜΕΘΑ ΤΟΣΟΝ ΔΙΑ ΤΟ ΧΑΜΟΝ ΤΟΥ ΜΙΣΟΛΟΓΓΙΟΥ, ΔΙΑ ΤΟΝ ΟΠΟΙΟΝ ΕΧΥΣΑΜΕΝ ΤΟΣΑ ΑΙΜΑΤΑ, ΑΛΛΑ ΜΑΣ ΘΛΙΒΕΙ ΠΟΛΥ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟΝ Ο ΧΑΜΟΣ ΤΟΥ, ΟΠΟΥ ΕΓΙΝΕ ΕΙΣ ΕΝΑ ΚΑΙΡΟΝ ΠΟΥ ΕΙΧΑΜΕ ΚΑΤΑΣΤΗΣΕΙ ΤΟΝ ΕΧΘΡΟΝ ΕΙΣ ΤΟΣΗΝ ΑΔΥΝΑΜΙΑΝ, ΩΣΤΕ ΗΤΟΝ ΔΙΟΛΟΥ ΑΠΕΛΠΙΣΜΕΝΟΣ.. Η ΠΕΙΝΑ ΟΜΩΣ ΤΟ ΠΑΡΕΔΩΣΕΝ....

Οι  εννιά  Μεσολογγίτες  <<Πατριώται>>  : Μ. Κοντογιάννης, Δημήτριος Μακρής, Γ. Βαλτινός, Βασίλης Χασάπης, Νότης Μπότζιαρης, Κίτζος Τζαβέλας, Γεώργης Κίτζος, Χρ. Φωτομάρας και Γεωργάκης Βάγιας: ευθύς μόλις διεσώθησαν  από την Ηρωικήν Έξοδο, ενημερώνουν από Δερβέκιστα όπου έφθασαν σώοι, με την υπ’ αριθ. 361 – 12 Απριλίου αναφορά τους, προς την <<Σεβ. Διοίκησιν>> :

<< Με την ελπίδα να μας καταφθάσουν τα καράβια και να μας μπάσουν ζαερέν, εφθάσαμεν εις την αθλιωτάτην κατάστασιν. Εφάγαμε όλα τα άλογα, μολάρια, γομάρια, σκύλους και γάτους, τα οποία ετελείωσαν και αυτά>>

 << Και επεριμέναμεν οκτώ ημέρας τρώγοντες θαλάσια χόρτα, και πλέον δεν τα  μεταείδαμεν (τα καράβια). Έφθασε να πεθαίνουν και από εκατόν και εκατόν πενήντα την ημέραν, ώστε όπου έμεναν και ανάθαφτοί, διότι οι άλλοι δεν είχαν δύναμιν να του θαφτούν>>

 << Αυτά όλα ηκολούθησαν, όπου δεν εισακούοντο τα γραφόμενα μας, όπου πολλάκισ σας εγράψαμεν την κατάστασιν και την έλλειψιν τροφών...>>

 << Δέν λυπούμεθα τόσον διά τον χαμόν του Μισολογγίου, διά τό οποίον εχύσαμεν τόσα αίματα, αλλά μας θλίβει πολύ περισσότερον ο χαμός του, όπου έγινε εις ένα καιρόν, που είχαμε καταστήσει τον εχθρόν εις τόσην αδυναμίαν, ώστε ήτον διόλου απελπισμένος’ διότι τρεις φορές όπου εκάμαμεν έφοδον απο το κάστρο του εκόψαμεν μέσα εις τες τάπιες περίπου απο δυο χιλιάδας.. Η πείνα όμως το παρέδωσεν..... >>

ΑΛΛΗΛΟΓΡΑΦΙΑ ΦΡΟΥΡΑΣ ΜΕΣΟΛΟΓΓΙΟΥ 1823-1826

ΕΝΔΥΜΑΣΙΕΣ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ

1. Πυροβολητής 

2. Αξιωματικός των Ελαφρών Ταγμάτων 

3. Υπολοχαγός του πεζικού του τακτικού στρατού

4. Στρατιώτης του πεζικού του τακτικού στρατού

5. Χιλίαρχος των ''αεικίνητων'' σωμάτων (ατάκτων)

6. Στρατιώτης ελαφρών ταγμάτων

7. Στρατηγός

8. Αντισυνταγματάρχης του πυροβολικού

9. Υπολοχαγός του ‘’τυπικού’’ τάγματος πεζικού

10. Λογχοφόρος ιππέας

(Εικονογράφηση:  Γιάννης Μυλωνάς, ειδικός ενδυματολόγος- οπλογνώστης Πολεμικού Μουσείου)

ΙΔΟΥ, ΚΥΡΙΕ ΖΑ’Ι’ΜΗ, Η ΣΥΝΕΛΕΥΣΙΣ, ΙΔΟΥ ΚΟΛΟΚΤΡΩΝΗ, ΙΔΟΥ ΓΚΟΥΡΑ

 Σεις, Κύριοι Πληρεξούσιοι, δεν ήσασταν εις Άργος προ δύο μηνών, και εν ω σας παρασταίνουμε τον κίνδυνον του Μεσολογγίου και τον τρόπο πώς να εξολοθρεύσωμεν τον εχθρόν, σεις μας ελέγατε ότι το παν κρέμεται εις την Εθνικήν Συνέλευσιν, αυτή είναι η σωτηρία του έθνους’ διατί τώρα και δειλάτε έως μόνον την ατομικήν ύπαρξην να ζητήσετε, και αναθεματάτε  τον Δ. Υψηλάντη διότι σας εδιαμαρτυρήθη εις αυτήν την πράξιν, υπενθυνίζοντας σας ότι ο εξ΄αρχής της αποστασίας μας όρκος ήτον  ‘’ ή ελευθερία ή θάνατος ‘’ .

Ιδού, Κύριε Ζα’ί΄μη, η Συνέλευσις, ιδού Κολοκοτρώνη, ιδού Γκούρα, έπεσεν το Μεσολόγγιον διότι δεν ελάβατε πρόνοιαν, αλλ’ ενδόξος’ τα χρονικά των αιώνων αθανατίζουν την φρουράν του’ δεν ζητούσιν ατομικήν ύπαρξιν, αλλά φυλάττοντας τον όρκον ‘’ ή ελευθερία ή θάνατος ‘’, με τα ξίφη εις τα χείρας σπάζουν τας Τούρκικας φάλαγγας και σώζονται.

Και σώζονται διά να σας δείξουν πάλιν ότι δεν ζητούσι ατομικήν ύπαριν, αλλά πνέοντες εκδίσησιν προ του εχθρόν με νέους θριάμβους ν’ αποθανατισθώσι. Αλλ’ εχάθησαν και μέρος αυτών των ηρώων και τα αδύνατα μέλη, είναι συνέπεια της αποφάσεως του να διατηρήσουν αμετάτρεπτον τον όρκον δια να δείξουν εις τον κόσμο ότι Έλλην και Τούρκος είναι αδύνατον να συζήσουν πλέον.

ΑΠΟΜΝΗΜΟΝΕΥΜΑΤΑ ΣΤΡΑΤΗΓΟΥ ΣΠΥΡΟΜΙΛΙΟΥ

Το Μεσολόγγι κυρίαρχο ναυτιλιακό κέντρο τον 18ο αιώνα από τον Σπύρο Αποστολόπουλο - (B' Μέρος)

 

Τα πλοία του Μεσολογγίου απειλούν την Βενετική Κυριαρχία  
Οι ναυτικοί των μεγάλων ναυτότοπων του Ιονίου εμφανίζονται να πραγματοποιούν στη Μεσόγειο κατά το πρώτο μισό του 18ου αιώνα ένα μέσο όρο επτά ταξιδίων ετησίως  , ενώ στο δεύτερο μισό ένα μέσο όρο τριάντα ταξιδίων και με μέση διάρκεια τις τριάντα πέντε μέρες. Αξίζει δε να σημειώσουμε ότι την περίοδο 1780-1789 το Μεσολόγγι καταλαμβάνει την πρώτη θέση σε όλη την Ελληνική επικράτεια με μέσο όρο περίπου 43 ταξίδια ετησίως , όταν η δεύτερη Κεφαλλονιά  εμφανίζει  μέσο όρο 26,1 και τρίτη η Ύδρα με μέσο όρο 20,8 ταξίδια ετησίως . ( στοιχεία από βάση δεδομένων Αμφιτρίτη ) 

Φαίνεται λοιπόν καθαρά ότι μέχρι το 1800 ο στόλος του Μεσολογγίου είναι αυτός που ηγείται  του ναυτικού εμπορίου και ειδικά στο Ιόνιο.Το γεγονός αυτό φυσικό ήταν να  προκαλέσει  μεγάλες ανησυχίες  στις ξένες δυνάμεις και ειδικά περισσότερο στην  τότε  Βενετική κυριαρχία .

Το 1745 ο Γάλλος πρόξενος της Άρτας Μπουϊγ στην αλληλογραφία του προς το Γαλλικό υπουργείο  Εξωτερικών έγραφε ( αναφερόμενος στο πρώτο Μεσολογγίτικο πλοίο που εισήλθε στη γραμμή της Ιταλίας ) : « Εις την ακτοπλοΐαν  της σκάλας αυτής (γραμμή Ιταλίας) εισήλθε Ελληνικόν πλοίον από το Μεσολόγγι . Υπάρχουν εις το Μεσολόγγι περισσότερα από 50 μικρά πλοία ή ταρτάνες 1 ,2 έως και 180 τόνων χωρητικότητος , ικανά να αφαιρέσουν τη σκάλα αυτή από τα πλοία μας , όταν η ειρήνη αποκατασταθεί. Πρώτον , διότι όλοι οι έμποροι που ευρίσκονται εις την Μεσσήνην και εδώ είναι Έλληνες , ευχαρίστως προτιμώντες τους ομοεθνείς των. Δεύτερον , διότι υπό την σημαίαν αυτήν εξαιρούνται από τα προξενικά δικαιώματα , όπερ έχει μέγιστην σημασία . Άφ΄ης τα πλοία αυτά επέτυχον την άδεια του Μεγάλου Κυρίου της Μάλτας , ταξιδεύουν με πλήρην ασφάλειαν , χωρίς εμπόδια και χωρίς φόβον. .Αν τα πλοία αυτά συνήντων κάποια εμπόδια  εις τον πλουν  των , δεν θα προεκάλουν τη ζημίαν , την οποία είναι εις θέσιν να προκαλούν τώρα και περισσότερο εις το μέλλον , διότι το κακό θα επιδεινωθεί .Προκειμένου δια την σκάλα μας είναι εις θέσιν να μας κάμουν να την χάσωμεν  εξ ολοκλήρου.  »  

Στις 30 Δεκεμβρίου του  1746 ο ίδιος πρόξενος σε άλλη αναφορά του γράφει : « Τα Μεσολογγίτικα πλοία κυριαρχούν , τώρα , απολύτως ,εις την ακτοπλοοίαν της σκάλας και δεν γίνεται πλέον λόγος δια καμμίαν  άλλη σημαίαν .Υπάρχει εν εξ΄ αυτών που κυβερνάται από τον πλοιοκτήτην του Κωνσταντίνο Εμμανουήλ , ο οποίος έχει κάμει έξι ταξίδια από εδώ εις την Μάλταν και από την Μεσσήνην εδώ. Μόλις φεύγει ένα από τα πλοία αυτά φθάνει ένα άλλο. Μόνον έναν δραστικό μέσον θα τα εμποδίση να προχωρήσουν και εις άλλες σκάλες , εις τας οποίας ασφαλώς θα επεκταθούν... »  
Ο σκοπός του ήταν προφανής , να ανακοπεί η κυριαρχία του Μεσολογγίου βάζοντας  εμπόδια  στα  Μεσολογγίτικα πλοία .

Το ίδιο συμβαίνει και με το λιμάνι της Θεσσαλονίκης όπου και εκεί καταγράφονται οι συχνότατες παρουσίες μεσολογγίτικων πλοίων , όπως  το «Pollaca Missologiota» του Πέτρου Τσάλα , το ονομαζόμενον « Παναγία του Σπηλαίου» ( Madona de Mondo Spileo ) το οποίο κατέπλευσε στο λιμένα της Θεσσαλονίκης την 24η Απριλίου του 1762  με φορτίο εμπορευμάτων από τη Βενετία  . Αποτέλεσμα  της συχνότατης παρουσίας των μεσολογγίτικων πλοίων ήταν  να κινδυνεύει με εξαφάνιση η Βενετική σημαία  όπως έγραφε προς τις Βενετικές Αρχές ο πρόξενος της Θεσσαλονίκης Ιωσήφ Κωχ . ( Νέος Ελληνομνήμων Τόμος 8 ,σελ .225)

  Οι Γάλλοι πρόξενοι στις επιστολές τους συνδέουν τις ναυτιλιακές μεταφορές με την εμπορική δραστηριότητα των Γιαννιωτών εμπόρων ,οι οποίοι εκμεταλλευόμενοι τα χαμηλότερα μεταφορικά έξοδα που προσέφεραν οι Μεσολογγίτες , τους προτιμούσαν ως μεταφορείς. Επιπλέον σημειώνουν την προστασία που πρόσφερε ο Μεγάλος Μάγιστρος της Μάλτας στους Μεσολογγίτες και στους Έλληνες ναυτικούς επιτρέποντας τους να φέρουν τη σημαία της Μάλτας . 

Τα Μεσολογγίτικα πλοία εντοπίζονται  ακόμα και στη Σικελία ( Μεσσίνα ),παρόλο που  το 1743 έχει ξεσπάσει εκεί μια τρομερή επιδημία πανώλης . Ο κίνδυνος διάδοσης επιδημικών ασθενειών στη Νότια Ιταλία λόγω της πανώλης αποτέλεσε ένα ισχυρότατο κίνητρο για τη δημιουργία υγειονομικών δομών.Η μελέτη και η ανάλυση των διαφόρων εγγράφων του σικελικού υγειονομικού συστήματος έφερε στην επιφάνεια αρκετές καταγραφές  ταξιδίων μεσολογγίτικων πλοίων προς τη Σικελία .

Σε έγγραφα που έχουν εντοπισθεί  αναφέρεται ότι στις 16 Ιουνίου 1744 δύο ελληνικά πλοία από το Μεσολόγγι έφτασαν στις ακτές της Μεσσίνα στην τοποθεσία La Grotta , φορτωμένα με σιτάρι και πλήρωμα το πρώτο 13 άνδρες και καπετάνιο τον Γιώργο Μαυρίτο και το δεύτερο με πλήρωμα 11άνδρες  και καπετάνιο κάποιον ονόματι Δημήτριο.

Δύο επιπλέον πλοία προερχόμενα από το Μεσολόγγι έφτασαν στις 24 Ιούνη του 1744 στην περιοχή Riviera del Ringo με φορτίο σιτηρών , χοιρομέρια και άλλα τρόφιμα προορισμένα για Έλληνες εμπόρους της Μεσσίνα .Το πρώτο πλοίο είχε επιβιβάσει δεκατρία άτομα , μαζί με τον ιδιοκτήτη του Αναστάσιο Διπλάνη και το δεύτερο έντεκα άτομα και τον ιδιοκτήτη του Σπυρίδωνα Κουρκουμέλη.

Το 1745 εντοπίστηκε το πλοίο Αγία Αικατερίνη του Γιάννη Κουρκουμέλη , το οποίο ύστερα από ένα ταξίδι έντεκα  ημερών από το Μεσολόγγι έφτασε στη περιοχή Riviera del Ringo .

Τον Ιούνιο του 1762 διατάχτηκε η εκδίωξη του πλοίου Άγιος Μιχαήλ ιδιοκτησίας του μεσολογγίτη Πέδακου . Το 1791 ο καπετάνιος Γιάννης Ιγγλέσης  έκανε  δύο ταξίδια από το Μεσολόγγι προς τη Μεσσίνα με μια πολάκα .


 Η καταστροφή του στόλου  
Όμως στις 10 Απριλίου του 1770 , στην διάρκεια του Ρωσοτουρκικού  πολέμου (Ορλωφικά )  όλα τα Μεσολογγίτικα  πλοία που είχαν ριχτεί στον αγώνα , πυρπολήθηκαν και  καταστράφηκαν από Δουλτσινιώτες πειρατές που είχε εξοπλίσει η Οθωμανική αυτοκρατορία . Ολόκληρος ο Μεσολογγίτικος στόλος , αγκυροβολημένος στο λιμάνι πυρπολείται , όπως και η ίδια η πόλη.

Ο Γάλλος πρόξενος του προξενείου της Πάτρας Rose σε επιστολή του προς τον υπουργό Εξωτερικών της Γαλλίας Ghoiseul γράφει : « Έβλεπον επί τρεις ημέρας και νύκτας να καίγεται η πόλις του Μεσολογγίου , της οποίας δωδεκακίσχιλιοι  εκ των κατοίκων, εσώθησαν από την σφαγήν καταφύγοντες εις την Επτάνησον. Και τα ογδοήκοντα πλοία του Μεσολογγίου αποτεφρώθησαν …, Το έγκλημα τούτο υπήρξεν έργον των Δουλτσινιωτών, οι οποίοι κατέστρεψαν και την μικραν πόλιν του Αιτωλικού και ηχμαλώτισαν τους κατοίκους του…  »

 Ο Κωστής Παλαμάς στους « Καημούς της Λιμνοθάλασσας »,  στο ποιήμα « Μια Παράδοση » γράφει σχετικά :

 “ Μα ήταν τα χρόνια δίσεχτα , ο Σουλτάνος
αλύπητος , ραγιάς πάντα ο λαός .
Να ο λυτρωτής ο Μόσκοβος . Και πρώτος
κουρσάρος πάλε εσύ  και αρματωλός .

Κι είπες της λίμνης : _ Kάμε το το βιός σου
καράβια  και μπουρλότα . Kαι φωτιά
Κι είπες της γης σου : _ Δός μου παλληκάρια
Το σπίτι στάχτη , θάλασσα , βουνά .
  
Κι ο λυτρωτής ο Μόσκοβος ο πλάνος
πάει με τα διαβατάρικα πουλιά  .
Λιμνοθάλασσα , λιάπικο χατζάρι
σ΄ αλικοβάφει . Θάνατος κ΄ερμιά.

Κι εσύ κουρσάρε , δάσκαλε , ξωμάχε,
Κλέφτη, πραμματευτή ,  που τριγυρνάς ;
Ασκητής ρασοφόρος τ΄Αγιονόρους
στοχάζεσαι  και δέεσαι .Καρτεράς.”

 Ο  Μεσολογγίτικος  στόλος  όμως μέσα σε λίγα χρόνια  ξαναφτιάχτηκε από την αρχή. Μάλιστα την δεκαετία 1780-1789 φαίνεται ότι ο στόλος αυξήθηκε στα  134 πλοία σύμφωνα με  τα στοιχεία του ερευνητικού προγράμματος Αμφιτρίτης.  Επιπλέον φαίνεται ότι τα μεσολογγίτικα πλοία συνέχισαν να επισκέπτονται τα λιμάνια της Βαλέτας , της Τεργέστης και του Λιβόρνο , μεταφέροντας  σιτηρά , τυρί και ξυλεία .

Η παρακμή  και τα αίτια αυτής
 Ο εμπορικός στόλος  του Μεσολογγίου συνέχισε τη δράση του έως τη δεκαετία του 1810 , όπου τα στοιχεία δείχνουν ότι ο αριθμός των πλοίων μειώνεται κατακόρυφα . Το 1805 ο περιηγητής Edward  Dodwell , ο οποίος επισκέφθηκε το Μεσολόγγι  αναφέρει ότι  « η πόλη ζούσε από τη ναυτιλία .Είχε δεκαέξι –δεκαεπτά   εμπορικά καράβια που πήγαιναν στα λιμάνια της Ιταλίας , του Αιγαίου και της Μαύρης Θάλασσας . Οι εξαγωγές ήταν λάδι , δημητριακά , μαλλί ,τυρί , λινάρι , βαμβάκι , κρασί, αλάτι και βελανίδια . Τα βελανίδια , οι χαμάδες όπως τα έλεγαν οι ντόπιοι , αγοράζονταν 13 σκούδα το χιλιόλιτρο ( 375 οκάδες ) μαζί μα τα φορτωτικά και την προμήθεια που ήταν δύο τοις εκατό . Οι εξαγωγές βαλανιδιών έφταναν τα 500 μεζούρια  ( μικρά δοχεία ) το χρόνο.

 Στις 13 Ιούνιου  του 1805  ο Άγγλος λοχαγός  Μartin Leake επισκέφθηκε το Μεσολόγγι και γράφει ότι « η πόλη έχει πέρι τις χίλιες οικογένειες και η μεγάλη ποικιλία των σπιτιών δείχνει και την οικονομική τους κατάσταση….Η αλιεία και το εμπόριο των ψαριών απέδιδε αρκετά στους Μεσολογγίτες . Οι εξαγωγές της πόλης ήταν φρέσκα , μισοαλατισμένα ή τελείως αλατισμένα ψάρια 200.000 λίτρες ( λίτρα) το χρόνο , 5.000 βαρέλια λάδι κάθε δύο χρόνια , 1500 βαρέλια κρασί , 300.000 λίτρες σταφίδα , που κατά ένα μέρος παραγόταν στη πεδιάδα του Βραχωρίου , 1000 οκάδες μετάξι και όλο το πλεόνασμα των δημητριακών της νότιας Αιτωλίας»    
 Τέλος ο Γάλλος πρόξενος Fr. Pouqueville επισκεπτόμενος το Μεσολόγγι το 1813  υπολογιζει τον συνολικό αριθμό των πλοίων σε 18 μεγάλες βάρκες χωρητικότητας  20 τόνων καθεμιά  και σε  μία πολάκα .Στον κατάλογο δε που συνέταξε ο Pouqueville  το 1815 με τον Ελληνικό στόλο δεν αναφέρει καθόλου το Μεσολόγγι.


Ποιος είναι όμως ο λόγος που χάθηκε ο στόλος του Μεσολογγίου ; 

Μάλλον το γεγονός αυτό πρέπει  να συνδεθεί με τις πολιτικές του Αλί Πασά των Ιωαννίνων , ο οποίος στις αρχές του 19ου αιώνα έλαβε μέτρα κατά της ναυτιλιακής κίνησης του Μεσολογγίου και του στόλου του , προκειμένου να προωθήσει τα αγγλικό εμπόριο μέσω του λιμανιού της Πάτρας . Ο Στασινόπουλος  το 1925 στο βιβλίο του « Το Μεσολόγγι » γράφει : « Ο Αλής εδημιούργησε πολεμικόν ναυτικόν προς φύλαξι των παραλίων του και εμπορικόν προς μεταφορά σιτηρών προ πάντων, επί των οποίων εκερδοσκόπει.  Είχεν ανάγκην αξιωματικών και ναυτών διά τον στόλον του. Ήρχισε  τότε να αναφαίνεται το ναυτικόν του Γαλαξειδίου , υποστηριζόμενον από τους πλούσιους εμπόρους των Πατρών. Οι Γαλαξειδιώται  εκέρδισαν την εμπιστοσύνην του Αλή. Εχορήγησε προς αυτούς μεγάλας ευκολίας και προνόμια , προσέλαβε από αυτούς στην ναυτικήν του υπηρεσίαν , και δια να λείψη ο μεταξύ αυτών και των Μεσολογγιτών συναγωνισμός , εξήσκησε κατά  τούτων  τας μεγαλυτέρας πιέσεις . Ήμπόδιζε τα πλοία των να αναχωρήσουν από το Μεσολόγγι ή όταν κατέπλεαν εις το  λιμένα τα συνελάμβανε και ανήρπαζε τα πληρώματά των , εφυλάκιζε και εφόνευε τους πλοιάρχους , και τους ναύτας ετοποθέτει εις τα ιδικά του πλοία , τα δε πλοία εκείνων έμειναν αραγμένα έως ότου τα διελύεν η θάλασσα.  Ο Γερουσιαστής Παπαπολίτης έλεγε προς τον μακαρίτην στρατηγόν Νικ.Μακρήν ότι είχεν ιδεί εις τα Τροιζόνια εγκαταλελειμμένα 7 Μεσολογγίτικα καράβια , τα οποία εσάπισαν εις την θάλασσαν. Ευρίσκοντο προσέτι υπό την μάστιγαν  των πειρατών , οι οποίοι , επί της Επτανησιακής δημοκρατίας περιεθάλποντο από τους Ιονίους .Τα πλοία τότε ήσαν πολυδάπανα , διότι διετήρουν ένεκα πειρατείας , πυροβολικόν και μεγάλον πλήρωμα. Αι δαπάναι αυταί , αι πειρατείαι , αι λεηλασίαι του Αλή, οι φόροι, αι καταδιώξεις , ο περιορισμός του εμπορίου ,το οποίον κατά τον Dodwell ,ένεκα του Αλή παρήκμασε και ο συναγωνισμός προς τους πλεονεκτούντας Γαλαξειδιώτας  ,επέφεραν τας χρηματικάς στενοχώριας των πλοιοκτητών , τας πτωχεύσεις των, την μοιραίαν δε παρακμήν και του νέου τούτου ναυτικού του Μεσολογγίου. Ούτως άλλα μεν πλοία επωλήθησαν ,άλλα κατεστράφησαν εις ξένους λιμένας ,εις την Μήλον, εν παραδείγματι ,άλλα διέλυσεν η θάλασσα , οι δε ναύται εναυτολογήθησαν εις ξένα πλοία .»

Κλείνοντας μόνο να αναφέρουμε ότι τα συνολικά ταξίδια που πραγματοποίησαν οι Μεσολογγίτες καπετάνιοι το διάστημα 1700-1821 είναι 1766 σε σύνολο 10.911 ταξιδίων που πραγματοποιήθηκαν την ίδια εποχή σε όλη την Ελλάδα ( 16,2% ). Περισσότερα ταξίδια καταγράφησαν μόνο από την Κεφαλλονιά ( 2050 ταξίδια ) και την Ύδρα (1940 ταξίδια ).

Συμπερασματικά μπορούμε να πούμε ότι το Μεσολόγγι αποτέλεσε κυρίαρχο ναυτιλιακό κέντρο τον 18ο αιώνα στον Ελλαδικό χώρο έχοντας αναπτύξει την πρώτη οργανωμένη εμπορική ναυτιλία .

Βιβλιογραφία  :
Τζελίνα Χαρλαύτη & Κατερίνα Παπακωνσταντίνου (Ερευνητικό πρόγραμμα ¨Αμφιτρίτης¨ του τμήματος Ιστορίας του Ιόνιου Πανεπιστημίου  « Ναυτιλία των Ελλήνων 1700-1821 »
Χρήστος Γ. Ευαγγελάτος  «  Ιστορία του Μεσολογγίου »
 Κ.Α. Στασινόπουλος  ( 1926) « Το Μεσολόγγι »
Ευθύμιος Α. Πριόβολος « Η Αιτωλοακαρνανία με τα μάτια των περιηγητών»
Paolo Paruta  « Storia della Guerra di  Cipro »
Edward Dodwell  «A Classical and Topographical Tour Through Greece During the Years 1801 , 1805 and 1806 »
Κωνσταντίνα Μπάδα " Οι ψαράδες της λιμνοθάλασσας Μεσολογγίου ( 18ος - 20ος αιώνας ) " 

ΓΥΡΙΣΕ ΤΙΣ ΠΑΛΑΜΕΣ ΤΟΥ ΚΑΤΑ ΤΟ ΜΕΣΟΛΟΓΓΙ

ΓΥΡΙΣΕ ΤΙΣ ΠΑΛΑΜΕΣ ΤΟΥ ΚΑΤΑ ΤΟ ΜΕΣΟΛΟΓΓΙ

Όταν του είπαν πόσοι γλύτωσαν, γύρισε τις παλάμες του κατά το Μεσολόγγι, έδωσε με απλοχεριά την μούτζα του στους Τούρκους και  φώναξε:

-          Όταν σώθηκαν τόσοι καπεταναίοι και 1500 παληκάρια, τότε ποιόν σκότωσαν οι κερατάδες;;

-          Όλη η φρουρά ζή, ή μήπως τις γυναίκες σκότωσαν;;

(Kι’ όπως από το Μεσολόγγι ερχόταν ο απόηχος από τις ανατινάξεις των Καψάληδων ο μεγάλος του ’21 πρόσθεσε)

-          Φαίνεται τώρα πολεμάνε με τις γυναίκες και τους λαβωμένους.

Τα λόγια του Γ. Καραισκάκη μόλις έμαθε για την έξοδο του Μεσολογγίου